ODRŽANA TERENSKA NASTAVA U ZAŠTIĆENOM PRIRODNOM PODRUČJU Spomenik prirode ’Lipovička šuma – Dugi rt’ – Fakultet za primenjenu ekologiju "Futura"

U petak, 20.05.2022, u zaštićenom prirodnom području Spomenik prirode ‘Lipovička šuma – Dugi rt’, na području gradskih opština Čukarica i Barajevo grada Beograda, održana je terenska nastava studenata osnovnih, master i doktorskih studija Fakulteta za primenjenu ekologiju ‘Futura’ Univerziteta Metropolitan Beograd. Tema terenske nastave bila je: ‘Ekološki potencijali šuma i unapređenje životne sredine grada Beograda’. Nastavu su vodili asistenti: dr Marina Vukin, MSc Slobodan Stefanović i MSc Goran Knežević. Ispred upravljača zaštićenog dobra, JP za gazdovanje šumama ‘Srbijašume’ Beograd ŠG ‘Beograd’ Beograd, na ulazu u zaštićeno područje, studente i goste pozdravila je Adiba Dzudović, dipl. inž. šumarstva, referent za zaštitu šuma i master-student našeg Fakulteta, na programu: Upravljanje rizicima u životnoj sredini. Takođe, ispred domaćina, uvodnu reč imao je i Nemanja Aleksić, dipl. inž. šumarstva, šef Šumske uprave Lipovica.

Na sledećim stajnim tačkama u šumskom kompleksu, svoja interaktivna izlaganja izneli su gostujući predavači: dr Anka Dinić, naučni savetnik Instituta za biološka istraživanja ‘Siniša Stanković’ Beograd; MSc Ivan Despotović, saradnik Katedre za korišćenje šumskih i lovnih resursa Šumarskog fakulteta Univerziteta u Beogradu i Nemanja Misailović, dipl. inž. ekološkog inženjeringa, referent za ZPP Šumske uprave Lipovica.

Predavači su, iz ugla svojih užih specijalnosti i profesionalnih pozicija, ukazali na značaj šumskog fonda Beograda u okviru životne sredine grada i njegove šire periferije. Tako su obrađene teme zaštite šuma, dijagnostifikovanja najčešćih štetočina na terenu i načina borbe protiv njih; problematika bespravnih seča i drugih vidova uzurpacija šumskog zemljišta; integralni pristup promociji šumarstva kao jedne od najvažnijih privrednih delatnosti u našoj zemlji, edukacija stanovništva i popularizacija turističko-rekreativnih, zdravstvenih, edukativnih i drugih aktivnosti vezanih za šume posebne namene. Iznete su osnovne karakteristike i ambijentalne vrednosti Lipovičke šume, kategorisane kao tipična suburbana šuma, sa posebnom namenom i značajem u sistemu gradskog zelenila. Za razliku od šume Košutnjak, u kojoj je realizovana prethodna terenska nastava, i gde je konstatovana prelazna vegetacija izmedju nekoliko tipova šumskih staništa, u Lipovičkoj šumi je ukazano na preovlađujuću, klimatogenu šumu hrastova sladuna i cera, koja predstavlja pravi cenoekološki sinonim centralne Srbije. U konkretnim situacijama prilikom obilaska terena instruktivno su prikazani organizaciona podela šumskog kompleksa sa obeleženim granicama gazdinske jedinice, odeljenja i odseka; morfološke i bioekološke karakteristike edifikatora šumske zajednice i pratećih, retkih, zaštićenih, endemičnih, lekovitih i drugih biljnih vrsta i pečuraka; oštećenja na stablima (mrazopucine na stablima cera; oštećenja od defolijatora, uzročnika pepelnice, divljači); elementi sadržaja i infrastrukturna opremljenost zaštićenog prostora (informativne table, šetne staze, parkovski mobilijar, trim-staza, sprave za rekreaciju i dr.). Naročito je bilo inspirativno predavanje dr Anke Dinić, naučnog savetnika, koja se čitav svoj naučno-istraživački period bavi šumskom fitocenologijom, posebno hrastovim zajednicama i proučavanjem ekologije graba, kao jedne od najvažnijih pratećih vrsta u ovim šumama, sa izraženom ekološkom funkcijom.

Na ugroženost ovog izuzetnog šumskog kompleksa, pored činjenice da kroz njega prolazi jedna od najznačajnijih saobraćajnica u našoj zemlji; ukazao je MSc Ivan Despotović, govoreći o problematici obližnjeg površinskog kopa i jalovišta u okviru rudarskog basena Kolubara. Navedenim temama, u diskusiji, pridružili su se i asistenti – organizatori terenske nastave, govoreći o projektima ekoremedijacije, vezanim za problematiku antropogeno izmenjenih prostornih celina. U konkretnom slučaju, zaključeno je da su problemi očuvanja životne sredine na okolnom području vezani za velike poremećaje integriteta terena, vazduha i prisutnih ekosistema šire periferije grada Beograda. U tom smislu, na kraju je istaknut izuzetan značaj homogenog i, u najvećoj meri, očuvanog šumskog kompleksa Lipovičke šume, kao dela zelenog zaleđa naše prestonice i tzv. zelenog prstena (‘Green Belt’) oko užeg urbanog jezgra.

Na kraju, kao budućim stručnjacima, studentima je posebno naglašeno da je organizovan i službeni boravak u zaštićenim područjima potrebno, u svakoj prilici, regularno najaviti upravljačima i domaćinima. Boravak na otvorenom prostoru nosi sa sobom specifične rizike od brojnih nepoželjnih i nepredvidljivih okolnosti i poteškoća, te su pravilna organizacija, plan i program ovakvih poseta osnov uspešnog nastavnog procesa na terenu. Studentima su uručeni primerci novog izdanja naučnog časopisa ‘ŠUMARSTVO – FORESTRY’, izdavača: Udruženje šumarskih inženjera i tehničara Srbije, u kojem se obrađuje tematika vezana za temu i odabrani lokalitet naše terenske nastave. Impresije svih učesnika ovog edukativnog događaja bile su, zaista, izražene te je najavljen potpun odaziv prisutnih studenata na predstojeću terensku nastavu, organizovanu za 27.05.2022, u SRP ‘Deliblatska peščara’.