Doktor nauka – nauke o zaštiti životne sredine

Primarni cilj doktorskih studija Održivi razvoj i životna sredina je obuka budućih istraživača za novo društvo, zasnovano na konceptu održivosti, koji podrazumeva usklađivanje ekonomskog rasta i razvoja sa interesima zaštite životne sredine. Najvažniji opšti ciljevi studijskog programa su da podstakne i afirmiše kompleksno osposobljavanje i usavršavanje kroz primenjena istraživanja, kvalifikovano, kritičko i samokritičko mišljenje i pristup u svrhu rešavanja problema u zaštiti životne sredine. Program se zasniva na najsavremenijim naučnim dostignućima, na sinergiji u sticanju znanja primarno prirodnih kao i društvenih nauka. Dati koncept doktorskih studija u osnovi zasniva doktorat kao visoko profesionalno iskustvo koje se stiče na primarno naučno-istraživačkim projektima. Na taj način se formiraju kompetentni i moderno obrazovani naučni radnici osposobljeni za efikasno i kreativno delovanje u oblasti nauke o životnoj sredini, i to u četiri najznačajnija aplikativna aspekta istraživanja:

  • primene ekoremedijacionih postupaka za renaturalizaciju degradiranih prostora, primene zelenih tehnologija i time poboljšanja kvaliteta života;
  • primene strategije održivog razvoja na lokalnom i regionalnom nivou i u zaštićenim područjima;
  • primene koncepta ekološke, ekonomske, energetske održivosti i usklađivanja sa privrednim razvojem;
  • zaštite, očuvanja i unapređenja genetičkih i bioloških resursa, sa posebnim akcentom na ekološko-ekonomske aspekte valorizacije i vrednovanja prirodnih resursa.

Ciljevi studijskog programa Doktorskih studija Održivi razvoj i životna sredina su usklađeni sa savremenim trendovima u pogledu osnovnih rezultata naučnih istraživanja iz oblasti životne sredine na nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou u funkciji održivog razvoja. Jedan od važnijih ciljeva ovog studijskog programa je da unapredi obrazovanje i usavršavanje naučnika, ne samo u oblastima u kojima rade, već i u sposobnosti da identifikuju, vode, inkorporiraju ispitivanja o životnoj sredini u istraživačke i razvojne projekte, kako bi se obezbedila zdrava osnova u prirodnim ekosistemima, ekologiji i upravljanju prirodnim resursima. Cilj je da se razviju naučni profili, koji su sposobni za rad u interdisciplinarnim programima zaštite životne sredine i održivog razvoja, uključujući i oblasti primenjenih i društvenih nauka.

Savladavanjem studijskog programa student stiče predmetno-specifične kompetencije za temeljno poznavanje i razumevanje procesa ekoremedijacije, zaštite, očuvanja i unapređenja prirodnih resursa sa aspekta održivog razvoja , sposobnost rešavanja problema uz primenu savremenih naučnih metoda i postupaka,  povezivanje osnovnih znanja iz različitih oblasti i njihovu primenu,  sposobnost praćenja savremenih dostignuća u nauci i struci.

Studenti kao specijalizovani i kompetentni stručnjaci iz oblasti zaštite životne sredine postaju sposobni da stečena znanja i veštine primene na adekvatan način u poslovima kojima nameravaju da se bave a prvenstveno u istraživačkom radu, akademskoj zajednici, društveno odgovornim korporacijama i industriji, lokalnoj samoupravi, državnim organima u rukovođenju dizajniranja, razvoja i aplikacije programa i projekata iz oblasti zaštite životne sredine i održivog razvoja.

Studijski program Doktorske akademske studije Održivi razvoj i životna sredina  u trogodišnjem trajanju obuhvata ukupno 6 predmeta, od kojih su 2 obavezna na prvoj godini i 4 izborna (2 u prvoj godini studija i 2 u drugoj godini), koji se biraju od 17 ponuđenih predmeta, zatim, Istraživački naučni rad koji je isključivo studijski istraživački rad u funkciji osposobljavanja za izradu doktorske disertacije, kao i izradu same doktorske disertacije. Istraživački naučni rad student započinje u trećem semestru i traje do šestog semestra, s tim da je student angažovan na trećoj godini samo na studijskom istraživačkom radu. Predmet istraživačkog rada se definiše u okviru naučno-istraživačkih projekata koji se realizuju u ustanovi.

Uvođenjem obaveznih predmeta Metodologija naučno-istraživačkog rada i Analiza i interpretacija eksperimentalnih rezultata, na prvoj godini studija, studenti će ovladati akademskim i praktičnim veštinama neophodnim za planiranje, izvođenje, tumačenje, obradu, analizu i saopštavanje rezultata naučno-istraživačkog rada, što će im biti dragoceno iskustvo u daljem bavljenju naučno-istraživačkim radom.

Aktivnu nastavu čine predavanja i studijski istraživački rad kroz koji se student osposobljava da pristupi izradi doktorske disertacije. Izrada doktorske disertacije nosi ukupno 20 ESPB. Student može da bira bilo koji predmet iz priloženog spiska izbornih predmeta pod uslovom da izabrani predmet doprinosi njegovoj edukaciji za sticanje akademskog zvanja i preduslova za obavljanje poslova za koje se usmerava. U tom smislu, na početku doktorskih studija studentu se kao savetnik dodeljuje jedan od nastavnika uključenih u izvođenje datog studijskog programa, koji ima zadatak da usmeri studenta i pomogne mu u odabiru predmeta. Savetnik ne mora obavezno da bude i mentor studentu pri izradi doktorske disertacije. Prosečna opterećenost studenta je 40 časova nedeljno tokom 3 godine studija.

Programski gledano, doktorske akademske studije Održivi razvoj i životna sredina su celovite, sveobuhvatne i usaglašene, najpre sa master akademskim studijama na Fakultetu za primenjenu ekologiju “Futura”, a potom i strukturno, u smislu kompatibilnosti, i sa sličnim studijskim programima inostranih visokoškolskih ustanova, od kojih je dovoljan broj sa evropskog obrazovnog prostora:

  1. PhD Programme in Sustainable Development – UCD, Dublin, Ireland

http://www.ucd.ie/phdsust/index.html

  1. Environmental Sciences And Policy Ph.D. Program – CEU, Budapest, Hungary
    http://envsci.ceu.hu/phd
  2. PhD Program in Climate Changes and Sustainable Development Policy – Universidade Tecnica de Lisboa, Portugal https://fenix.ist.utl.pt/cursos/deaacpds/curricular-plan

Studijski program je usaglašen sa evropskim standardima u pogledu upisa studenata, trajanja studija, uslova za prelazak u narednu godinu studija (iskazan minimumom ESPB), sticanja diplome, kao i načina studiranja (dizajniranje fleksibilnog profila izborom određenih predmeta sa široke liste izbornih predmeta). Konačno, ovaj studijski program doktorskih akademskih studija je formalno usklađen sa utvrđenim standardima za akreditaciju.

U realizaciji studijskog programa Doktorske akademske studije Održivi razvoj i životna sredina  učestvuje ukupno učestvuje 12 nastavnika, odnosno 6 redovnih profesora, 1 vanredni profesor, 2 docenta, 1 viši naučni saradniki 2 profesora emeritusa. Za izvođenje studijskog programa Doktorske akademske studije Održivi razvoj i životna sredina.

Proces kontrole kvaliteta  sastoji se u neprekidnom praćenju kvaliteta nastave, kvaliteta doktorskih disertacija i kvaliteta resursa potrebnih za uspešno sprovođenje doktorskih studija. Kvalitet studijskog programa ocenjuje se na osnovu kompetentnosti nastavnika, uključivanja studenata u naučnoistraživačke projekte, kvaliteta   raspoloživih resursa (savremenost opreme, savremenost dostupne literature u biblitekama i bazama), broja naučno-istraživačkih projekata i publikacija realizovanih u okviru doktorskih studija.

Kroz doktorsko obrazovanje na Fakultetu za primenjenu ekologiju FUTURA, stvoriće se stručnjaci koji će biti u stanju prihvatiti načela održivog razvoja i razviti veštine i kompetencije kako za visokostručni rad u neposrednim područjima koja su u fokusu održivog razvoja tako i steći kompetencije za primenjivanje načela održivog razvoja u svakodnevnom radu u drugim područjima. Krajnji cilj doktorskih studija je stvoriti istraživački potencijal koji će biti u stanju odgovoriti na izazove globalnih promena i pokrenuti kolaborativna istraživanja.