Revitalizacija Topčiderske reke biološkim sistemima za prečišćavanje zagađenih voda
OPŠTE INFORMACIJE O TOPČIDERSKOJ RECI
Područje sliva Topčiderske reke (slika 1) sa pravcem pružanja JI-SZ u dužini od 31 km ima površinu sliva od oko 133.25 km2. Topčiderska reka sa svojim pritokama pripada slivu Save (Crnomorskom slivu) i ima karakter ravničarske reke.
Topčiderska reka nastaje spajanjem Dubokog potoka i potoka Đisinac, kao i periodičnog vodotoka koji ponire kod Ripanjskog železničkog tunela. Sastavci ovih tokova od kojih nastaje Topčiderska reka leže na visini od 197 metara nadmorske visine, a ušće reke u Čukarički rukavac leži na visini od 83 metra. Tok Topčiderske reke je regulisan u delu toka koji pripada užem gradskom području.
U svom gornjem delu, reka je izrazito bujična, a u donjem je izložena različitim zagađenjima.
Slika 1. Sliv Topčiderske reke
INFORMACIJE O PROJEKTU
Projekat „Revitalizacija Topčiderske reke biološkim sistemima za prećišćavanje zagađenih voda“ realizuju Institut za šumarstvo iz Beograda i Fakultet za primenjenu ekologiju Futura u periodu od septembra 2014. do juna 2016. godine.
CILJ PROJEKTA
Cilj projekta je konstruisanje bioloških sistema koji bi vršili ekoremedijaciju zagađene vode, a čiji bi sistem funkcionisanja mogao kasnije da se koristi na sličnim vodnim telima na teritoriji Beograda i ostalih delova Srbije. Kako bi se ovaj cilj ostvario, neophodno je sprovođenje niza aktivnosti koji doprinose identifikovanju izvora zagađenja Topčiderske reke, formiranju baze podataka u GIS-u, konstruisanju i postavljanju sistema i aktivnom monitoringu celog procesa.
AKTIVNOSTI
1.Prikupljanje i analiza podataka o izvorima zagađene vode
Prikupljanje podataka o izvorima zagađenja vršeno je terenski, od izvora do ušća Topčiderske reke u reku Savu. Tom prilikom su GPS-om (Garmin 62s) zabeležene koordinate svih tačaka, izvora zagađenja, koje su dodatno fotografisane i opisane (slika 2 i 3). Svi podaci su uneti u GIS (Geografski informacioni sistem) i na taj način predstavljaju otvorenu bazu podataka.
Slika 2. Otpad u koritu reke |
Slika 3. Kanalizacioni ispust u reku |
Ovim terenskim ispitivanjem zabeleženo je 219 lokaliteta izvora zagađenja (slika 4).
Osim vidljivih zagađenja, zabeleženi su i privredni subjekti u slivu Topčiderske reke. Njima je dostavljen identifikacioni formular na osnovu koga su prikupljeni podaci o zagađenju koje emituju.
Slika 4. Karta identifikovanih zagađivača
- Izrada idejnog i izvođačkog rešenja za rekonstrukciju i postavljanje bioloških sistema
Shodno dozvolama iz Sekretarijata za vode Grada Beograda, planirana plutajuća ostrva nisu smela da se spuštaju u sam tok reke, već su locirana na levoj obali u sklopu rasadnika „Srbija šume“. Izgeld postavljenog sistema prikazan je na slikama 5 i 6.
Slika 5. Šematski prikaz sistema
[st_gallery gallery=“3919,3920″ size=“portfolio-two“ columns=“2″ lightbox=“no“]
Slika 5. I 6. Postavljen ekosistemski procesor
- Postavljanje bioloških sistema (sa formiranjem supstrata i sadnjom biljaka)
Nakon sadnje biljaka (slika 7), vršen je redovan monitoring i eksperimenti sa praćenjem stanja ulazne i izlazne vode, supstrata, rizoma, korena i nadzemih delova biljaka.
Slika 7. Sadnja biljaka
Na slikama 9 i 10 mogu se videti biljke koje vrše proces prečišćavanja (trska, kana i makrofite).
[st_gallery gallery=“3931,3930″ size=“portfolio-two“ columns=“2″ lightbox=“no“]
Slika 9.i 10. Biljke prečistači zagađene vode
- Uklanjanje bioloških sistema
Projektom je predviđeno uklanjanje sistema nakon završetka projektnog ciklusa.